Co daje status oskarżyciela posiłkowego? czyli prawa w procesie karnym

Pokrzywdzony, oskarżyciel, podejrzany, oskarżony – co znaczą te pojęcia? Kim jest oskarżyciel posiłkowy a kim oskarżyciel publiczny? Czy możesz być oskarżycielem posiłkowym i dlaczego czasem warto posiadać taki status? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.

Pokrzywdzony

Pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. O jakie dobro może chodzić? np. życie, zdrowie, mienie.

---

Podejrzany

Za podejrzanego uważa się osobę, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego.

---

podejrzany ≠ osoba podejrzana

---

Osoba podejrzana

Osoba, która dopiero jest podejrzewana o popełnienie przestępstwa, ale wobec której nie wydano jeszcze postanowienia o przedstawieniu zarzutów/ nie przesłuchano jej w charakterze podejrzanego.

---

Oskarżony

Za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu, a także osobę, co do której prokurator złożył wniosek o skazanie bez rozprawy lub wniosek o warunkowe umorzenie postępowania.

---

Oskarżyciel

Oskarżyciel publiczny

np. prokurator

---

Oskarżyciel posiłkowy

W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego pokrzywdzony może działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok oskarżyciela publicznego lub zamiast niego.

Jak zostać oskarżycielem posiłkowym?

Jeżeli akt oskarżenia wniósł oskarżyciel publiczny, pokrzywdzony może aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej złożyć oświadczenie, że będzie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Po co?

Poprzez złożenie oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego stajemy się stroną postępowania. Badać tylko pokrzywdzonym, nie jesteśmy stroną postępowania. Natomiast status strony sprawia, że otrzymujemy w postępowaniu karnym dodatkowe uprawnienia. Przykłady:

– możliwość zadawania pytań osobie przesłuchiwanej,

– możliwość wygłoszenia mowy końcowej (po zamknięciu przewodu sądowego, a przed wydaniem wyroku przez sąd)

– możliwość złożenia apelacji od wyroku sądu I instancji (mając tylko status pokrzywdzonego możliwe jest złożenie apelacji od wyroku warunkowo umarzającego postępowanie)

---

Oskarżyciel prywatny

Pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Jeśli jakieś przestępstwo jest ścigane z oskarżenia prywatnego to prokurator co do zasady nie wniesie aktu oskarżenia (chyba, że uzna, że zachodzi interes społeczny). Jednak w zdecydowanej większości spraw to pokrzywdzony musi wnieść akt oskarżenia. O jakie przestępstwa chodzi?

1. spowodowanie rozstroju zdrowia poniżej 7 dni;
2. pomówienie;
3. znieważenie;
4. naruszenie nietykalności cielesnej

Policja na żądanie pokrzywdzonego przyjmuje ustną lub pisemną skargę i w razie potrzeby zabezpiecza dowody, po czym przesyła skargę do właściwego sądu.