Przestępstwo a wykroczenie

Czym właściwie różni się przestępstwo od wykroczenia? Co decyduje o tym, z którym czynem mamy do czynienia?

---

Na początek trzeba wskazać gdzie właściwie znajdziemy informacje na ten temat.

Wykroczenie

Czyny, które ustawa uznaje za niedozwolone i nazywa je wykroczeniami znajdziemy m.in. w Kodeksie wykroczeń. I tak – wykroczeniem jest np.:

– zgodnie z art. 64 Kodeksu wykroczeń: Kto, będąc właścicielem, administratorem, dozorcą lub użytkownikiem nieruchomości, nie dopełnia obowiązku umieszczenia w odpowiednim miejscu albo utrzymania w należytym stanie tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości, nazwą ulicy lub placu albo miejscowości, podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.

– art. 75 Kodeksu wykroczeń: Kto bez zachowania należytej ostrożności wystawia lub wywiesza ciężkie przedmioty albo nimi rzuca, wylewa płyny, wyrzuca nieczystości albo doprowadza do wypadania takich przedmiotów lub wylewania się płynów, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.

– art. 119 Kodeksu wykroczeń: Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 500 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

– art. 146 Kodeksu wykroczeń: Kto nie dopełnia w terminie obowiązku zgłoszenia w urzędzie stanu cywilnego faktu urodzenia lub zgonu, podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany

Wykroczenia znajdziemy także w innych, tematycznych ustawach np. w art. 282 Kodeksu pracy, zgodnie z którym:

Kto, wbrew obowiązkowi:

1. nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń,
2. nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu,
3. nie wydaje pracownikowi w terminie świadectwa pracy,

– podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Jaka jest definicja wykroczenia?

art. 1 §  1. Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5000 złotych lub nagany.

§  2. Nie popełnia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

Jeśli popełnimy wykroczenie, nasze ukaranie będzie przebiegać zgodnie z Kodeksem postępowania w sprawach o wykroczenia.

Jak łatwo się domyślić – wykroczenia jako że są to czyny “mniejszej wagi” niż przestępstwa podlegają także łagodniejszym karom.

Przestępstwo

Przestępstwa to również czyny niedozwolone, ale o większej społecznej szkodliwości czynu. Znajdziemy je m.in. w Kodeksie karnym, ale nie tylko – również inne ustawy zawierają przepisy karne np. ustawa o ochronie zwierząt w art. 35 ust. 1a:

Kto znęca się nad zwierzęciem podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Jaka jest definicja przestępstwa?

art. 1 §  1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

§  2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

§  3.  Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

Jeśli popełnimy przestępstwo poniesiemy odpowiedzialność karną, która zostanie orzeczona po przeprowadzeniu postępowania zgodnie z Kodeksem postępowania karnego.

Słyszałeś kiedyś o pojęciu takim jak występek i zbrodnia? Właśnie na te dwa czyny dzielą się przestępstwa. Zbrodnie będą to wszystkie przestępstwa, które zagrożone są karą pozbawienia wolności nie krótszy od 3 lat albo karą surowszą. Nie jest to tylko zabójstwo, ale także np. jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem [art. 280 § 2 kodeksu karnego]. Pozostałe przestępstwa będą występkami.

wykroczenie —- występek —- zbrodnia

Wśród wykroczeń i przestępstw wyróżnia się także wykroczenia skarbowe i przestępstwa skarbowe. Reguluje je odrębna ustawa tj. kodeks karno-skarbowy.

wykroczeniem lub przestępstwem skarbowym jest np. brak zapłaty podatku

lub brak złożenia deklaracji podatkowej wymaganej przez prawo

---

Najczęściej nadużywane słowo czyli “mandat”

Mandat powinien kojarzyć nam się z wykroczeniami, ponieważ właśnie w ramach postępowania w sprawach o wkroczenia możliwe jest przeprowadzenie postępowania mandatowego, w ramach którego wystawiony zostaje mandat. Najczęściej spotykamy je w razie przekroczenia prędkości czy parkowania w miejscu niedozwolonym.

Dlaczego nadużywane słowo?

Ponieważ mandatem z reguły nazywamy wszystkie “kary” finansowe np. za brak biletu w autobusie, pociągu, brak wniesienie opłaty za prywatny parking. Tymczasem nie są to mandaty, ponieważ brak zakupienia biletu nie jest wykroczeniem. W tym przypadku mamy do czynienia z nałożeniem opłaty o charakterze cywilnym, ponieważ np. wsiadając do autobusu zawarliśmy umowę przewozu.